کربن اکتیو
کربن اکتیو (کربن فعال) چیست؟
کربن فعال یا کربن اکتیو یک ماده کربنی بسیار متخلخل است که توانایی بالایی در جذب انواع آلایندههای شیمیایی، بو، رنگ و ترکیبات آلی دارد. این ماده در دمای بالا از منابعی مانند چوب، پوسته نارگیل یا زغالسنگ تولید و سپس در یک فرآیند «فعالسازی» تبدیل به جاذبی با سطح مؤثر بسیار زیاد میشود.
بهدلیل همین ساختار میلیونها حفرهای، کربن اکتیو یکی از مؤثرترین و اقتصادیترین گزینهها برای بهبود کیفیت آب در سیستمهای تصفیه خانگی، نیمهصنعتی و صنعتی است و نقش مهمی در حذف کلر، مواد آلی و بو و طعم نامطلوب دارد.
چرا زغال فعال برای تصفیه آب اهمیت دارد؟
در سیستمهای تصفیه آب، کربن اکتیو یکی از مؤثرترین مراحل برای حذف کلر، ترکیبات آلی، مواد شیمیایی و بوهای نامطلوب است. بهکارگیری کربن فعال باکیفیت باعث افزایش چشمگیر شاخصهای کیفی آب شده و عملکرد کل سیستم را بهبود میدهد.
به همین دلیل، انتخاب و خرید کربن اکتیو مناسب اهمیت زیادی دارد و باید متناسب با نوع کاربرد، گرید و ساختار آن انجام شود.
قیمت کربن اکتیو
قیمت کربن فعال ثابت نیست و بسته به نوع ماده اولیه (نارگیلی، زغالی یا چوبی)، روش تولید، گرید مصرفی (خوراکی یا صنعتی) و شکل فیزیکی آن (پودری، گرانولی یا میلهای)، متفاوت است. برند نیز در قیمت نهایی تأثیر زیادی دارد؛ به طور معمول کربن اکتیو خارجی (جاکوبی، نوریت، ادلر و…) گرانتر از نمونههای ایرانی عرضه میشود. تمامی این موارد باعث میشود قیمت روز کربن فعال در بازار متغیر باشد.
لیست قیمت کربن فعال
| نام محصول | نام برند | وزن کیسه | اندازه کربن فعال | موجودی | قیمت |
|---|---|---|---|---|---|
| کربن فعال میلهای | جاکوبی | 25 کیلوگرم | ۲ / ۴ / ۸ میل | موجود | تماس بگیرید |
| کربن پودری خوراکی | ژولین | 25 کیلوگرم | مش 100 – 200 – 325 | موجود | تماس بگیرید |
| کربن پودری خوراکی | پارس (ایرانی) | 25 کیلوگرم | مش بالاتر از 200 (0.07mm) | موجود | تماس بگیرید |
| کربن گرانولی | جاکوبی سوئد | 25 کیلوگرم | 30×8 (0.6–2.4mm) – 16×8 – 12×6 | موجود | تماس بگیرید |
| کربن گرانولی | بایون (نارگیلی) | 25 کیلوگرم | 30×8 | موجود | تماس بگیرید |
| کربن گرانولی | پارس ایرانی | 25 کیلوگرم | 30×8 — عدد یدی: 500 / 550 / 600 | موجود | تماس بگیرید |
| کربن فعال پودری خوراکی | پارس ایرانی | 25 کیلوگرم | بزرگتر از 50 تا بزرگتر از 200 با عدد یدی 750 / 800 | موجود | تماس بگیرید |
راهنمای خرید بهترین کربن اکتیو
برای انتخاب و خرید کربن فعال، کافی است چند عامل کلیدی را بررسی کنید. نوع کاربرد شما (تصفیه آب، حذف بو، تصفیه هوا یا صنعت گاز) مشخص میکند که چه نوع کربنی مناسبتر است. همچنین بررسی گرید، برند و پارامترهای فنی باعث میشود محصولی تهیه کنید که بیشترین بازده و طول عمر را در سیستم شما داشته باشد.
انتخاب نوع کربن
پودری (PAC): جذب سریع؛ مناسب صنایع غذایی، دارویی و حذف رنگ.
گرانولی (GAC): پرمصرفترین نوع برای تصفیه آب و هوا.
میلهای (EAC): مخصوص فاز گاز، بخارات شیمیایی و VOC.
انتخاب پایه و گرید
نارگیلی: جذب بالا، خاکستر کم، بهترین گزینه برای آب شرب و RO
زغالی (Coal-based): مقاومتر؛ مناسب صنایع نفت، گاز، رنگ و رزین
چوبی: اقتصادیتر برای مصارف عمومی
گرید صنعتی: برای پساب، نفت و پتروشیمی، رنگ و رزین
گرید خوراکی: مناسب صنایع غذایی، دارویی، فیلترهای خانگی و آب شرب
ویژگیهای کربن اکتیو (پارامترهای فنی مهم)
- عدد یدی یکی از مهمترین شاخصهای کیفیت کربن فعال است و نشان میدهد تا چه اندازه قادر به جذب آلایندههای ریز و محلول در آب است. هرچه این عدد بالاتر باشد، تخلخل کربن بیشتر و عملکرد آن قویتر خواهد بود.
- شاخص ملاس توانایی کربن در جذب مولکولهای بزرگتر را مشخص میکند؛ بنابراین برای صنایع غذایی، رنگ، شربتسازی و حذف رنگهای سنگین، انتخاب صحیح این پارامتر اهمیت زیادی دارد.
- جذب متیلن بلو نشاندهنده قدرت کربن در حذف آلایندههای با اندازه متوسط است. این شاخص در انتخاب کربن مناسب برای تصفیه آب، فاضلاب و برخی فرایندهای شیمیایی کاربرد ویژهای دارد.
- چگالی ظاهری معیار خوبی برای تشخیص کیفیت ساخت و مقاومت کربن است؛ کربنی که چگالی بالاتری دارد، فشردهتر بوده و در سیستمهایی با جریان پیوسته و بکواش عملکرد پایدارتری ارائه میدهد.
- عدد سختی مقاومت کربن در برابر سایش و خردشدن را بیان میکند. این ویژگی برای فیلترهای تحت فشار، ستونهای تصفیه و دستگاههایی که بکواش مکرر دارند، اهمیت بالایی دارد.
- اندازه مش تعیین میکند که جریان آب یا هوا با چه سرعتی از میان بستر عبور کند و در نتیجه روی بازده جذب و زمان تماس تأثیر مستقیم دارد. انتخاب مش اشتباه میتواند باعث افت راندمان یا افت فشار زیاد شود.
- میزان خاکستر مشخص میکند کربن تا چه اندازه خالص است؛ خاکستر کمتر بهمعنی کیفیت بالاتر، طول عمر بیشتر و مناسب بودن محصول برای کاربردهای حساس مانند آب شرب، دارویی و آکواریوم است.
انواع کربن اکتیو
کربن اکتیو یا کربن فعال بر اساس نوع مواد اولیه، گرید مصرفی و شکل فیزیکی، در مدلهای مختلفی تولید میشود. شناخت درست انواع کربن، به شما کمک میکند باتوجه به کاربرد موردنظر، بهترین نوع کربن اکتیو را انتخاب کنید. در ادامه انواع کربن فعال را به زبان ساده و کاربردی توضیح میدهیم.
انواع کربن فعال بر اساس گرید مصرفی
کربن فعال از نظر نوع مصرف، در دو گرید اصلی عرضه میشود:
کربن فعال گرید خوراکی
این نوع کربن از مواد طبیعی مثل پوسته نارگیل یا هسته میوهها تولید میشود و دارای خلوص بالاتر و استانداردهای بهداشتی سختگیرانهتری است.
کاربردها:
صنایع غذایی (رنگبری، بوگیری، پالایش شربتها و روغنها)
صنایع دارویی
تصفیه آب آشامیدنی
محصولات آرایشی و بهداشتی (ماسک، صابون زغالی و…)
درمان مسمومیتها
به دلیل کیفیت بالاتر، قیمت کربن فعال خوراکی معمولاً بالاتر از نوع صنعتی است.
کربن اکتیو گرید صنعتی
این نوع کربن با مواد اولیهای مثل زغالسنگ یا چوب تولید میشود و برای مصارف عمومی و صنعتی طراحی شده است.
کاربردها:
تصفیه آب و فاضلاب
جذب بو و ترکیبات آلی فرار (VOC)
صنایع شیمیایی، نفت و پتروشیمی
بازیافت طلا
تصفیه گاز و هوا
اگر هدف شما خرید کربن اکتیو برای تصفیه آب صنعتی یا فیلترهای کربنی است، گرید صنعتی بهترین انتخاب است.
انواع زغال اکتیو بر اساس ساختار فیزیکی
کربن فعال از نظر شکل ظاهری و اندازه ذرات به سه دسته اصلی تقسیم میشود. انتخاب بین این سه مدل کاملاً به نوع سیستم و شدت آلودگی بستگی دارد.
کربن اکتیو پودری (PAC)
کربن فعال پودری دارای ذرات بسیار ریز با اندازه حدود 0.15 تا 0.25 میلیمتر است و همین ریزدانه بودن، سطح تماس بسیار بالایی را برای جذب آلایندهها فراهم میکند.
کاربردهای کربن اکتیو پودری
- حذف سریع رنگ، بو و ترکیبات آلی در آب و فاضلاب
- تصفیه مایعات در صنایع غذایی و دارویی
- کاربردهای شیمیایی و کاتالیزوری
- بهبود کیفیت آب آشامیدنی در مراحل تصفیه پیشرفته
- کاربرد در صنایع آرایشی و بهداشتی
زغال فعال گرانولی (GAC)
کربن فعال گرانولی با ذرات درشتتر، جریان یکنواختتری ایجاد میکند و بهدلیل افت فشار کم و طول عمر بالا، یکی از بهترین گزینهها برای فیلترهای تصفیه آب و هوا است.
کاربردهای کربن اکتیو گرانولی
- پیشتصفیه دستگاههای تصفیه آب صنعتی و نیمهصنعتی
- حذف کلر، بو و طعم نامطلوب آب
- تصفیه هوا و کنترل بو در سیستمهای تهویه
- جذب ترکیبات آلی و VOCها
- استفاده در سیستمهای فیلتراسیون پیوسته با دبی بالا
کربن اکتیو میلهای (Pellet / EAC)
زغال فعال میلهای از فشردهسازی پودر کربن فعال و مواد چسبنده تولید میشود و به شکل استوانههای یکنواخت با قطر ۱ تا ۵ میلیمتر عرضه میگردد. این مدل بهدلیل مقاومت مکانیکی بالا، گردوغبار کم و افت فشار بسیار پایین، بهترین گزینه برای جذب آلایندهها در فاز گازی و سیستمهایی با دبی بالاست.
کاربردهای زغال اکتیو میله ای
- تصفیه هوا و گازهای صنعتی
- حذف VOC
- سیستمهای تهویه و ماسکهای صنعتی
- کاربردهای فاز گازی که نیاز به جریان یکنواخت دارند
مشخصات فنی کربن اکتیو
برای انتخاب صحیح کربن فعال، شناخت ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی آن ضروری است. ن جدول زیر، مقایسه دقیق کربن فعال پودری، گرانولی و میلهای را نمایش میدهد تا بتوانید مناسبترین گزینه را برای سیستم خود انتخاب کنید.
| ویژگی | کربن پودری (PAC) | کربن گرانولی (GAC) | کربن میلهای (Pellet) |
|---|---|---|---|
| سایز ذرات | ۰.۱ تا ۰.۳ میلیمتر | ۰.۳ تا ۵ میلیمتر | ۲ تا ۵ میلیمتر |
| سطح ویژه (m²/g) | 800 – 1500 | 700 – 1100 | 500 – 800 |
| چگالی Bulk (g/cm³) | 0.4 – 0.6 | 0.45 – 0.75 | 0.65 – 0.85 |
| چگالی واقعی | 1.1 – 1.3 | 1.2 – 1.4 | 1.3 – 1.5 |
| نفوذپذیری | بالا | متوسط | پایین |
| حجم منافذ (cm³/g) | 0.5 – 1.0 | 0.3 – 0.6 | 0.4 – 0.7 |
| کاربرد اصلی | تصفیه مایعات | تصفیه آب و هوا | تصفیه گازهای صنعتی |
| ترکیب پایه | پوسته نارگیل، زغال سنگ، چوب | پوسته نارگیل، زغال سنگ، چوب | پوسته نارگیل، زغال سنگ، چوب |
| پایداری شیمیایی | مقاوم در مقابل اکثر مواد شیمیایی | مقاوم در مقابل اکثر مواد شیمیایی | مقاوم در مقابل اکثر مواد شیمیایی |
| pH | 7 – 10 | 6.5 – 9.5 | 6 – 9.5 |
| مقدار خاکستر | کمتر از ۱۰٪ | کمتر از ۱۰٪ | کمتر از ۱۰٪ |
| میزان رطوبت | کمتر از 5% | کمتر از 5% | کمتر از 5% |
| میزان جذب | 95% | 90% | 85% |
| حلالیت در آب | نامحلول | نامحلول | نامحلول |
بهترین برندهای کربن اکتیو در بازار ایران
بازار کربن اکتیو ایران ترکیبی از برندهای معتبر جهانی و مدلهای اقتصادی چینی است. در ادامه مهمترین برندهای قابل اعتماد را بهصورت خلاصه معرفی میکنیم:
کربن اکتیو جاکوبی
جاکوبی برند سوئدی و شناختهشدهترین تولیدکننده کربن فعال در جهان است. این برند به دلیل ظرفیت جذب بالا، یکنواختی منافذ، دوام زیاد و عملکرد پایدار، بهترین انتخاب برای تصفیه آب صنعتی و کاربردهای حساس است.
پرکاربردترین مدل های کربن اکتیو جاکوبی در ایران
Aquasorb 1000: بهترین گزینه برای تصفیه آب صنعتی (پرفروشترین مدل)
Aquasorb 2000: جذب قویتر برای آبهای سخت و آلایندههای سنگین
Goldsorb: مخصوص بازیافت طلا
Petrosorb: مناسب صنایع نفت، گاز و پتروشیمی
کربن اکتیو جاکوبا
مدلی چینی با قیمت مناسب و کیفیت قابل قبول. برای سیستمهای تصفیه آب صنعتی، خانگی و فاضلاب یک گزینه اقتصادیست و در ایران بسیار پرمصرف شده است.
کربن فعال ادلر
برند اتریشی با کیفیت مناسب و با تمرکز بر تصفیه هوا، فیلترهای گازی و برخی کاربردهای آب.
کربن فعال برند نوریت
نوریت از برندهای قدیمی و باکیفیت کربن فعال است که بیشتر در گریدهای صنعتی و مدلهای میلهای برای تصفیه هوا و گاز استفاده میشد. بهدلیل محدودیت واردات، امروز موجودی آن در بازار ایران کم است و بیشتر در پروژههای تخصصی دیده میشود.
کربن اکتیو بایون
بایون یک برند چینی با پایه نارگیلی است که در گذشته برای تصفیه آب، فیلترهای خانگی و کاربردهای سبک استفاده میشد. کیفیت قابل قبول و قیمت اقتصادی داشت، اما اکنون حضور آن در بازار ایران محدود شده است.
